Knowledge

Quiz1. มีหม้อแปลงใช้งานอยู่ในเขตการไฟฟ้านครหลวงจะย้ายโรงงานไปอยู่ต่างจังหวัดในเขตการไฟฟ้าส่วนภูมิภาคสามารถเอาหม้อแปลงไปใช้ได้หรือไม่


Ans
หม้อแปลงระบบไฟฟ้า 24 kV 416/240v (tap -4 x 2.5%) ในเขต กฟน. จะนำไปใช้งานในเขตจ่ายไฟของ กฟภ. ที่เป็นแรงดัน 22kv (ระบบไฟของหม้อแปลงคือ 22kv-400/230v tap +/-2 x 2.5%) เมื่อดูที่แรงดันไฟเข้าไฟออก และเปอร์เซ็นต์แท๊ปของทั้งสองระบบแล้วรู้สึกจะงงๆดูเหมือนจะไม่ค่อยจะเข้ากันได้ ก่อนจะตอบคำถามนี้ให้ ลองดูตัวเลขแรงดันของแต่ละแท๊ปของหม้อแปลง กฟน.ดังนี้

Tap ที่ 1 แรงดัน 24000 v - 416 v ( มีทั้งหมด 4 tap )
Tap ที่ 2 แรงดัน 23400 v - 416 v ( - 2.5% จาก 24,000 V )
Tap ที่ 3 แรงดัน 22800 v - 416 v ( -5.0% จาก 24,000 V )
Tap ที่ 4 แรงดัน 22200 v - 416 v ( - 7.5% จาก 24,000 V )
Tap ที่ 5 แรงดัน 21600 v - 416 v ( - 10% จาก 24,000 V )

ที่แท๊ป 3 สัดส่วนแรงดันที่หม้อแปลงคือ 22800 - 416 v ถ้าสมมุติเราจ่ายแรงดัน 22000 v เข้าที่แท๊ปนี้ เราจะได้ไฟออกมาที่ 401.4 v (คำนวณตามบัญญัติไตรยางค์) สังเกตว่าแรงดันนี้จะใกล้เคียงกับแรงดันที่แท๊ป 3 ของหม้อแปลงในระบบของ กฟภ.คือ 22000 - 400 v. ( สำหรับแท๊ปอื่นๆก็จะใกล้เคียงเช่นกัน)

Tap ที่ 1 แรงดัน 23100 v - 400 v ( + 5.0% จาก 22,000 V )
Tap ที่ 2 แรงดัน 22550 v - 400 v ( + 2.5% จาก 22,000 V )
Tap ที่ 3 แรงดัน 22000 v - 400 v ( 0.0% จาก 22,000 V )
Tap ที่ 4 แรงดัน 21450 v - 400 v ( - 2.5% จาก 22,000 V )
Tap ที่ 5 แรงดัน 20900 v - 400 v ( - 5.0% จาก 22,000 V )

หม้อแปลงทั้งสองระบบต่างออกแบบที่ระดับ system voltage เดียวกันคือที่ max voltage 24kv ค่าแรงดันBIL 125 KVp เท่ากัน จึงใช้ค่าทดสอบแรงดันเดียวกัน

สรุปแล้ว ในทางปฏิบัติเราสามารถนำหม้อแปลงไฟฟ้าในเขต กฟน. 24kv-416v tap -4 x 2.5% มาใช้งานในเขต กฟภ. 22kv-400v tap +/-2 x 2.5% ได้โดยให้ผู้ผลิตหม้อแปลงคำนวนค่าแรงดันใหม่ให้สอดคล้องกับของกฟภ. แล้วทำแผ่น name plate ใหม่และนำไปตรวจสอบที่การไฟฟ้าส่วนภูมิภาคก่อนการใช้งานผลกระทบหม้อแปลงที่แรงดันใหม่มีดังนี้

- แรงดันไฟฟ้าที่ออกมาใช้งานแตกต่างกันเล็กน้อย ซึ่งไม่มีผลต่อการใช้งาน
- ค่า No-load loss จะลดลงเล็กน้อยเพราะเราจ่ายแรงดันน้อยลง
- ระดับเสียงอันเกิดจากแกนเหล็กลดลงเล็กน้อยอันเกิดจากการจ่ายแรงดันลดลง
- ค่า Load loss จะมากขึ้นเล็กน้อย
- ขนาด KVA ของหม้อแปลงอาจลดลงเล็กน้อย ( น้อยมาก )